Pierwsze kroki¶

Instalacja¶

Instalacja QGIS jest bardzo prosta. Standardowe pakiety instalacyjne są dostępne dla MS Windows i dla Mac OS X. Dla wielu dystrybucji GNU/Linuksa dostępne są pakiety binarne (rpm i deb) lub repozytoria oprogramowania, które można dodać do swoich menedżerów instalacji. Najświeższe informacje o pakietach binarnych można uzyskać na stronie internetowej QGIS pod adresem http://download.qgis.org.

Przykładowe dane¶

Przewodnik zawiera przykłady wykorzystujące próbny zestaw danych QGIS.

|win|Instalator windowsowy posiada opcję ściągnięcia próbnego zestawu danych |qg|. Jeśli zostanie ona zaznaczona, wówczas dane zostaną ściągnięte do twojego folderu Moje Dokumenty`i umieszczone w folderze :file:`GIS Database. Możesz przenieść ten folder w inne, dogodne położenie za pomocą Exploratora Windows. Jeśli nie zaznaczysz opcji instalacji próbnego zestawu danych podczas pierwszej instalacji QGIS, możesz wybrać jedno z poniższych rozwiązań:

• użyć danych GIS, które już masz

• pobrać dane przykładowe z http://download.osgeo.org/qgis/data/qgis_sample_data.zip

• odinstalować QGIS i zainstalować go od nowa zaznaczając tym razem opcję pobierania danych (to rozwiązanie polecane jest w wypadku, gdy nie zadziała żadne z powyższych).

Dla GNU/Linuksa i Mac OS X nie są jeszcze dostępne pakiety instalacyjne rpm, deb czy dmg z przykładowymi danymi. Aby skorzystać ze zbioru danych przykładowych pobierz plik ZIP qgis_sample_data z http://download.osgeo.org/qgis/data/qgis_sample_data.zip a następnie odpakuj archiwum na swoim komputerze.

Zbiór danych z Alaski zawiera wszystkie dane GIS wykorzystywane jako przykłady w tym podręczniku oraz mały zestaw danych dla GRASS. Odwzorowanie zbioru danych przykładowych to Alaska Albers Equal Area z miarą długości w stopach (ang. feet). Kod EPSG tego układu to 2964.

PROJCS["Albers Equal Area",
GEOGCS["NAD27",
DATUM["North_American_Datum_1927",
SPHEROID["Clarke 1866",6378206.4,294.978698213898,
AUTHORITY["EPSG","7008"]],
TOWGS84[-3,142,183,0,0,0,0],
AUTHORITY["EPSG","6267"]],
PRIMEM["Greenwich",0,
AUTHORITY["EPSG","8901"]],
UNIT["degree",0.0174532925199433,
AUTHORITY["EPSG","9108"]],
AUTHORITY["EPSG","4267"]],
PROJECTION["Albers_Conic_Equal_Area"],
PARAMETER["standard_parallel_1",55],
PARAMETER["standard_parallel_2",65],
PARAMETER["latitude_of_center",50],
PARAMETER["longitude_of_center",-154],
PARAMETER["false_easting",0],
PARAMETER["false_northing",0],
UNIT["us_survey_feet",0.3048006096012192]]

Jeśli chcesz wykorzystać QGIS jako nakładkę wizualną dla GRASS, możesz pobrać zbiory danych przykładowych (np. Spearfish lub South Dakota) z oficjalnej strony GRASS GIS pod adresem http://grass.osgeo.org/download/sample-data/.

Przykładowa sesja¶

Teraz, gdy zainstalowałeś już QGIS i masz dostęp do próbnego zestawu danych, chcielibyśmy pokazać Ci prostą i krótką sesję QGIS. Wyświetlimy warstwy rastrowe i wektorowe. Wykorzystamy rastrową warstwę pokrycia terenu qgis_sample_data/raster/landcover.img oraz wektorową warstwę qgis_sample_data/gml/lakes.gml.

Uruchamianie i zamykanie QGIS¶

W rozdziale Przykładowa sesja dowiedziałeś się jak uruchomić QGIS. Wracamy do tego tematu, aby pokazać, że QGIS ma więcej opcji uruchamiania w linii poleceń.

• Zakładając, że QGIS jest zainstalowany w lokalizacji zarejestrowanej w zmiennej PATH, możesz uruchomić QGIS wpisując: qgis w linii poleceń lub klikając dwukrotnie na ikonce aplikacji QGIS (lub skrócie) na pulpicie lub w menu aplikacji.

• Uruchom QGIS z menu Start, za pomocą skrótu na pulpicie lub dwukrotnie klikając na dowolnym pliku projektu QGIS.

• Kliknij dwukrotnie ikonkę w folderze aplikacji. Jeśli musisz uruchomić QGIS w powłoce, uruchom /path-to-installation-executable/Contents/MacOS/Qgis.

Żeby zamknąć QGIS kliknij w menu Projekt polecenie Wyjdź z QGIS lub użyj skrótu klawiaturowego Ctrl+Q.

Opcje linii poleceń¶

QGIS można uruchomić z linii poleceń z szeregiem opcji. Listę dostępnych opcji można uzyskać wpisując w linii poleceń qgis --help. Instrukcja użycia dla QGIS jest następująca:

qgis --help
QGIS - 2.6.0-Brighton 'Brighton' (exported)
QGIS is a user friendly Open Source Geographic Information System.
Usage: /usr/bin/qgis.bin [OPTION] [FILE]
OPTION:
      [--snapshot filename]   emit snapshot of loaded datasets to given file
      [--width width] width of snapshot to emit
      [--height height]       height of snapshot to emit
      [--lang language]       use language for interface text
      [--project projectfile] load the given QGIS project
      [--extent xmin,ymin,xmax,ymax]  set initial map extent
      [--nologo]      hide splash screen
      [--noplugins]   don't restore plugins on startup
      [--nocustomization]     don't apply GUI customization
      [--customizationfile]   use the given ini file as GUI customization
      [--optionspath path]    use the given QSettings path
      [--configpath path]     use the given path for all user configuration
      [--code path]   run the given python file on load
      [--defaultui]   start by resetting user ui settings to default
      [--help]                this text

FILE:
  Files specified on the command line can include rasters,
  vectors, and QGIS project files (.qgs):
   1. Rasters - supported formats include GeoTiff, DEM
      and others supported by GDAL
   2. Vectors - supported formats include ESRI Shapefiles
      and others supported by OGR and PostgreSQL layers using
      the PostGIS extension

Opcja linii poleceń --snapshot

T opcja pozwala na utworzenie zrzutu bieżącego widoku do formatu PNG. Może się to okazać przydatne, gdy masz wiele projektów i chciałbyś utworzyć zrzutki swoich danych.

Obecnie tworzone są pliki PNG w rozdzielczości 800x600 pikseli. Można to zmienić używając w opcji linii poleceń argumentów --width i --height. Po argumencie --snapshot można podać nazwę pliku.

Opcja linii poleceń --lang

QGIS określa twoje ustawienia językowe na podstawie twojej lokalizacji. Gdybyś chciał uruchomić go w swoim języku, możesz podać kod tego języka. Na przykład --lang=pl uruchomi QGIS w języku polskim. Lista obsługiwanych obecnie języków, ich kodów i postępu tłumaczenia opublikowana jest pod adresem http://hub.qgis.org/wiki/quantum-gis/GUI_Translation_Progress.

Opcja linii poleceń --project

Można też uruchomić QGIS z istniejącym projektem. Należy wtedy dodać opcję --project i nazwę projektu, a QGIS otworzy wszystkie warstwy zawarte w tym pliku.

Opcja linii poleceń --extent

Używając tej opcji można uruchomić QGIS z określonym zakresem widoczności. Trzeba wtedy podać rozdzielane przecinkami współrzędne prostokąta opisującego żądany zakres w następującym porządku:

--extent xmin,ymin,xmax,ymax

Opcja linii poleceń --nologo

Ta opcja ukrywa ekran powitalny w czasie uruchamiania QGIS.

Opcja linii poleceń --noplugins

Gdybyś miał kłopoty z wtyczkami w czasie uruchamiania QGIS, możesz wyłączyć ich ładowanie przy starcie. Będą one nadal dostępne w Menedżerze Wtyczek.

Opcja linii poleceń --customizationfile

Użycie tej opcji spowoduje, że w czasie uruchamiania zostanie zastosowana zapisana w pliku personalizacja interfejsu użytkownika.

Opcja linii poleceń --nocustomization

Użycie tej opcji spowoduje, że w czasie uruchamiania nie zostanie zastosowana istniejąca personalizacja interfejsu użytkownika.

Opcja linii poleceń --optionspath

Możesz mieć zapisanych wiele konfiguracji i za pomocą tej opcji wybrać, którą z nich użyć w czasie uruchamiania QGIS. Sprawdź Opcje żeby zobaczyć, gdzie twój system operacyjny zapisuje pliki ustawień. Obecnie nie ma możliwości określania w jakim pliku i gdzie zapisać ustawienia, więc możesz utworzyć kopię wyjściowego pliku ustawień i zmienić jego nazwę. Tu określa się ścieżkę do katalogu z ustawieniami. Na przykład, aby użyć ustawień z pliku ustawień /path/to/config/QGIS/QGIS2.ini wykonaj:

--optionspath /path/to/config/

Opcja linii poleceń --configpath

Ta opcja jest podobna do poprzedniej ale dodatkowo nadpisuje domyślną ścieżkę (~/.qgis2) dla konfiguracji użytkownika i nakazuje, aby również QSettings korzystały z tej ścieżki. Umożliwia to użytkownikom np. przenoszenie instalacji QGIS na pamięci zewnętrznej razem ze wszystkimi ich ustawieniami i pluginami.

Opcja linii poleceń --code

Może być wykorzystana do uruchomienia danego kodu Pythona zaraz po starcie QGIS.

Na przykład, jeśli masz plik z kodem Pythona :file:`load_alaska.py`o następującej zawartości:

from qgis.utils import iface
raster_file = "/home/gisadmin/Documents/qgis_sample_data/raster/landcover.img"
layer_name = "Alaska"
iface.addRasterLayer(raster_file, layer_name)

Zakładając, że jesteś w katalogu, w którym znajduje się plik load_alaska.py, możesz uruchomić QGIS ładując raster landcover.img i nadając mu nazwę ‘Alaska’ za pomocą polecenia: qgis --code load_alaska.py

Projekty¶

Projekt jest zapisem stanu twojej sesji QGIS. QGIS pracuje na raz z jednym projektem. Ustawienia można zmieniać na poziomie projektu bądź uczynić je domyślnymi dla nowych projektów (zobacz rozdział Opcje). QGIS zapisze stan twojej przestrzeni roboczej w pliku Projektu, gdy użyjesz polecenia menu Projekt ‣ Zapisz lub Projekt ‣ Zapisz jako.

Ładowanie zapisanych Projektów do QGIS następuje za pomocą poleceń Projekt ‣ Otwórz ..., Projekt ‣ Nowy z szablonu lub Projekt ‣ Otwórz ostatnie ‣.

Wyczyszczenie sesji i rozpoczęcie nowej następuje za wybraniu polecenia Projekt ‣ Nowy. Każde z wymienionych poleceń zapyta Cię, czy zapisać bieżący projekt, jeśli nastąpiły w nim jakieś zmiany od czasu otwarcia lub ostatniego zapisu.

Informacje zapisywane w pliku projektu obejmują:

• Dodane warstwy

• Właściwości warstw, włącznie ze stylem

• Odwzorowanie widoku mapy

• Ostatni zakres widoczności

Plik projektu zapisywany jest w formacie XML, więc jeśli się na tym znasz, możesz go zmienić poza QGIS. Format pliku zmieniał się kilkakrotnie razem z kolejnymi wersjami QGIS. Pliki projektów z wcześniejszych wersji mogą nie działać teraz prawidłowo. Możesz uaktywnić ostrzeżenia o tym w zakładce Ogólne w Ustawienia ‣ Opcje zaznaczając:

• Informuj o konieczności zapisu, gdy projekt i źródło ulegną zmianie

• Ostrzegaj przy otwieraniu projektów zapisanych w starszych wersjach QGIS

Za każdym razem, gdy zapiszesz projekt w QGIS 2.2 zapisywany będzie również plik zapasowy projektu.

Zapisywanie¶

Jest kilka możliwości zapisu danych z sesji QGIS. Jedną z nich, zapisywanie jako plik projektu, omówiliśmy już w rozdziale Projekty. Teraz podamy inne sposoby zapisu plików:

• Polecenie menu Projekt ‣ ^{Zapisz jako obraz} otwiera okno dialogowe, gdzie określasz nazwę, ścieżkę i typ obrazu (format PNG lub JPG). Plik światowy z rozszerzeniem PNGW lub JPGW zapisany w tym samym katalogu zawiera informację o georeferencji obrazu.

• Polecenie menu Projekt ‣ Export DXF ... otwiera okno, w którym można zdefiniować ‘Tryb stylów’, ‘Skalę stylów’ oraz warstwę wektorową, którą chcesz wyeksportować do DXF.

• Polecenie menu Projekt ‣ Nowy wydruk otwiera okno dialogowe, w którym możesz ułożyć i wydrukować bieżący widok mapy (zobacz rozdział Print Composer).